Zaburzenia mowy a trudności szkolne
U niektórych dzieci już we wczesnym wieku przedszkolnym ujawniają się różnego rodzaju zaburzenia mowy. Ich niekorzystne następstwa przysparzają im wielu rożnego rodzaju trudności, zaburzają ich funkcjonowanie. W późniejszym wieku wpływają one na dalszą karierę dziecka wstępującego do szkoły podstawowej.
Problemy, o których mowa przejawiają się tym, że:
1.Dziecko na trudności w nauce pisania.
Wynika to z faktu, iż dziecko rozpoczynające edukację: „pisze tak jak mówi”. Jeżeli niewłaściwie wymawia poznane głoski, również niewłaściwie nazywa i zapisuje litery, a potem źle je odczytuje. Początkowo materiał szkolny nie jest jeszcze zbyt obszerny, w wyrazach i prostych zdaniach dziecko zastępuje jedne głoski drugimi. W miarę przyswajania nowych treści, poszerzania słownictwa o dłuższe i nieznane wyrazy, pojawiają się agramatyzmy, zniekształcenia dłuższych wyrazów i trudności z prawidłową budową zdań.
2.Nauka czytania u dzieci zaburzoną mową przebiega znacznie wolniej niż u innych dzieci.
Dzieci, u których podłożem owych zaburzeń mowy są trudności z analizą i syntezą słuchową, przy nauce czytania uporczywie literują. Mają kłopoty z łączeniem liter i głosek w wyrazy, a następnie przejściem od głoskowania do czytania sylabami i wyrazami. Podczas czytania opuszczają, przestawiają lub dodają różne głoski i sylaby, zamieniając wyrazy o podobnym brzmieniu, co powoduje zniekształcenia ich treści. Zaburzona może być również intonacja i akcent czytanej treści. Co w konsekwencji powoduje, iż czytany przez dziecko tekst staje się niezrozumiały.
3. Dziecko wstydzi się wypowiadać publicznie.
Odpowiedzi ustne dziecka z problemami natury logopedycznej są zbyt krótkie i uproszczone można to tłumaczyć chęcią uniknięcia wymowy głosek trudnych, a więc takich z którymi ma problemy. Lęk przed wypowiadaniem się będzie znacznie ograniczał aktywność dziecka na lekcji. Może ono zatem sprawiać wrażenie ucznia niezaangażowanego, a nawet rzadko przygotowanego do lekcji. W konsekwencji czego jego wypowiedzi ustne nie będą oceniane zbyt wysoko.
4. Funkcjonuje przekonanie, iż : ”zła mowa = zły uczeń”.
Spowodowane jest to tym, że dziecko z zaburzoną mową może charakteryzować się niską koncentracją uwagi, brakiem motywacji oraz wytrwałości podczas wykonywania zadań. Ponadto duże trudności przysparza mu (o czym mowa wcześniej) nauka czytania i pisania, jak również wypowiadanie się. Na tej podstawie mogą sprawiać wrażenie, że dzieci z trudnościami w porozumiewaniu się nie są w stanie sprostać wszystkim zadaniom jakie stawia przed nimi szkoła. Przez co mogą być zaliczani do uczniów słabych i tak też być traktowani.
5. Dziecko z zaburzeniem mowy jest mniej lubiane przez inne dzieci.
Wcześniej przedstawiony stosunek otaczającego środowiska do dziecka z trudnościami w procesie komunikowania się ma wpływ na to jak jest ono postrzegane i jak odnoszą się do niego pozostałe dzieci w grupie. Zdarza się i tak, że wypowiedzi dzieci z zaburzoną mową wywołują w klasie śmiech, przedrzeźnianie, a czasem złośliwe przydomki. Dzieje się tak, iż ich wypowiedzi są w jakimś stopniu zniekształcane bądź nawet niezrozumiałe Jest więc ono mało lubiane przez innych rówieśników, którzy zdecydowanie mogą unikać kontaktów z nimi. Dzieci te zatem w trakcie nauki szkolnej mogą borykać się częściej niż inni z samotnością wśród znacznego grona rówieśników. Przez co tracą oni możliwość zaspokojenia ważnych potrzeb do jakich należą: potrzeba uznania, akceptacji i poczucia przynależności do grupy.
Zatem zaburzenia mowy u dzieci łączą się z dłużej trwającymi niepowodzeniami szkolnymi. W znacznym stopniu mogą one wpływać na ocenę umiejętności dzieci, nie tylko w oczach nauczycieli, ale także i rówieśników z klasy. Defekt wyróżniający takie dzieci z grupy staje
się przyczyną braku akceptacji, uznania i przynależności do grupy jaką tworzy klasa. Zaburza to poczucie bezpieczeństwa u dzieci. Tracą więc one wiarę w siebie, obniża się samoocena dzieci z trudnościami, hamując tym samym ich rozwój.
Jak temu przeciwdziałać?
Już w wieku przedszkolnym należy zatroszczyć się o prawidłowy rozwój mowy swojego dziecka. W wypadku zdiagnozowania przez logopedę zaburzenia mowy warto jak najszybciej rozpocząć terapię. Jej skuteczność uzależniona jest w pierwszej kolejności od zaangażowania rodziców dziecka w proces reedukacji mowy, jak również od współpracy rodzica z logopedą i nauczycielami dziecka.